Olağanüstü Hal Süresinde İşçi Çıkartma İle İlgili Kısıtlamalar Ve Kısa Çalışma Uygulaması

1) Olağanüstü Hal Süresinde İşçi Çıkartma İle İlgili Kısıtlamalar 15 Temmuz 2016 tarihli darbe girişimi sonrasında Anayasa’nın 120 inci maddesine göre, 21.07.2016 günü saat 01:00’dan başlamak üzere 90 gün süreyle geçerli Olağanüstü Hal (OHAL) ilan edilmiştir. OHAL süresince 2935 Sayılı Olağanüstü Hal Kanunu’na göre işlem yapılmaktadır. 2935 Sayılı Olağanüstü Hal Kanunu’nun işçi çıkartmalarıyla ilgili 11 inci maddesi aşağıdadır; “Madde 11 – Bu Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince olağanüstü hal ilanında; genel güvenlik, asayiş ve kamu düzenini korumak, şiddet olaylarının yaygınlaşmasını önlemek amacıyla 9 uncu maddede öngörülen tedbirlere ek olarak aşağıdaki tedbirler de alınabilir: n) İşçinin isteği, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller, sağlık sebepleri, normal emeklilik ve belirli süresinin bitişi nedeniyle hizmet aktinin sona ermesi veya feshi dışında kalan hallerde işçi çıkartmalarını işverenin de durumunu dikkate alarak üç aylık bir süreyi aşmamak kaydıyla izne bağlamak veya ertelemek,” Anılan Kanun maddesi gereğince OHAL süresi olan 21.07.2016 tarihinde itibaren 90 gün süre ile; 1- İşçinin kendi isteği ile (istifa), 2- 4857 sayılı İş Kanunu madde 25’ e göre ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve sağlık sebepleri, 3- Emeklilik, 4- Belirli süreli iş sözleşmesinin süresinin bitişi, dışında işçi çıkartılamayacaktır. Yukarıda sayılan sebepler dışında işçi çıkartmak isteyen işverenler 90 günlük OHAL süresinin bitişini beklemek zorundadır. Yukarıda sayılan sebepler dışında işçi çıkarmak isteyen işverenlerin Bakanlığın yayınlayacağı yazıyı beklemeleri uygun olacaktır. 2) Kısa Çalışma Uygulaması OHAL süresi içerisinde işverenler eğer aşağıda belirtilen şartlar mevcut ise dilerse, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na başvurarak işçileri için kısa çalışma ödeneği talep edebilecektir. 1- KISA ÇALIŞMA UYGULAMASI NEDİR ? Genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere (Bakanlar Kurulu kararı ile 6 aya kadar uzatılabilir.) sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulamadır. 2- KISA ÇALIŞMA KAPSAMINDA SAĞLANAN HİZMETLER: a) İşçilere kısa çalışma ödeneği ödenmesi, b) Genel Sağlık Sigortası primleri ödenmesi, 3- İŞYERİNDE KISA ÇALIŞMA UYGULANMASININ ŞARTLARI : İşverenin; genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki çalışma süresinin önemli ölçüde azaldığı veya durduğu yönünde İŞKUR’a başvuruda bulunması ve yapılan inceleme sonucu işyerinin bu durumlardan etkilendiğinin tespit edilmesi gerekmektedir. İşçinin Kısa Çalışma Ödeneğinden Yararlanabilmesi İçin; • İşverenin kısa çalışma talebinin uygun bulunması, • İşçinin kısa çalışmanın başladığı tarihte, 4447 sayılı Kanunun 50 nci maddesine göre çalışma süreleri ve işsizlik sigortası primi ödeme gün sayısı bakımından işsizlik ödeneğine hak kazanmış olması (Kısa çalışmanın başladığı tarihten önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olanlardan son üç yıl içinde en az 600 gün süreyle işsizlik sigortası primi ödemiş olanlar), • Kısa çalışmaya katılacaklar listesinde işçinin bilgilerinin bulunması, gerekmektedir. 4- KISA ÇALIŞMA TALEBİNDE BULUNULMASI : İşverenler, genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle Kısa Çalışma Talep Formunu doldurarak kısa çalışma başvurusunda bulunulabilir. Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel krizin varlığının işçi ve işveren sendikaları konfederasyonlarınca iddia edilmesi veya bu yönde kuvvetli emarenin (işverenin başvurusu halinde krizin varlığı ile ilgili kuvvetli bir emarenin bulunup bulunmadığı araştırılır.) bulunması halinde konu, Kurum Yönetim Kurulunca değerlendirilerek karara bağlanır. Zorlayıcı sebeplerden dolayı yapılan başvurular için Yönetim Kurulu Kararı aranmaz. Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel krizin varlığı yönünde Yönetim Kurulu kararı alınmadan, genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle bağdaşmadığı halde, nakit darlığı, ödeme güçlüğü, pazar daralması ve stok artışı gibi sebeplere dayalı olarak yapıldığı tespit edilen başvurular Kurum tarafından reddedilir. 5- KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ SÜRESİ, MİKTARI VE ÖDENMESİ : Günlük kısa çalışma ödeneği; sigortalının son oniki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 60’ıdır. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının % 150’sini (2.470,50 TL) geçemez. Kısa çalışma ödeneği, işçinin kendisine, aylık olarak her ayın sonunda ödenir. Kısa çalışma ödeneği, işyerinde uygulanan haftalık çalışma süresini tamamlayacak şekilde çalışılmayan süreler için aylık olarak verilir. Kısa çalışma ödeneğinin süresi üç ayı aşmamak kaydıyla kısa çalışma süresi kadardır ve kısa çalışma ödemeleri, hak edilen işsizlik ödeneğinden mahsup edilmektedir. Zorlayıcı sebeplerle işyerinde kısa çalışma yapılması halinde, ödemeler 4857 sayılı Kanunun 24 üncü maddesinin (III) numaralı bendinde ve 40 ıncı maddesinde öngörülen bir haftalık süreden sonra başlar. Bu bir haftalık süre içerisinde ücret ve prim yükümlülükleri işverene aittir. İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ödemeler, yasal faizi ile birlikte işverenden, işçinin kusurundan kaynaklanan fazla ödemeler ise yasal faizi ile birlikte işçiden tahsil edilir. 6- KISA ÇALIŞMANIN ERKEN SONA ERMESİ İşverenin, kısa çalışma uygulaması devam ederken, normal faaliyetine başlamaya karar vermesi halinde durumu Kurum birimine, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı sendikaya ve işçilere altı işgünü önce yazılı olarak bildirmesi zorunludur. Bildirimde belirtilen tarih itibariyle kısa çalışma sona erer. Geç bildirimlere ilişkin oluşan yersiz ödemeler yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir. 7- KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNİN KESİLMESİ Kısa çalışma ödeneği alanların işe girmesi, yaşlılık aylığı almaya başlaması, herhangi bir sebeple silâh altına alınması, herhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi nedeniyle işinden ayrılması hallerinde veya geçici iş göremezlik ödeneğinin başlaması durumunda geçici iş göremezlik ödeneğine konu olan sağlık raporunun başladığı tarih itibariyle kısa çalışma ödeneği kesilir. 8- İŞVERENİN KAYIT TUTMA ZORUNLULUĞU Kısa çalışma yapan işveren, işçilerin çalışma sürelerine ilişkin kayıtları tutmak ve istenilmesi halinde ibraz etmek zorundadır. Saygılarımızla; Güncel Group *Sirkülerlerimizde bir konunun kapsamlı bir şekilde ele alınması amaçlanmamıştır. Konu hakkında genel olarak bilgi vermek ve yorum yapmak hedeflenmektedir. Bu sirkülerler ile profesyonel anlamda danışmanlık hizmeti sunulmamaktadır. Sirküler konusu hususlara ilişkin kararlarınızda konusuna hakim profesyonel bir danışmana başvurmanız tavsiye edilir. Sirküler içeriği nedeniyle doğabilecek uyuşmazlık ve ihtilaflardan kaynaklanan zarardan sirküler dayanak gösterilerek Güncel Group sorumlu tutulamaz.

Yılmaz Sezer

See Full Bio