Şirketler Artık Mal Ve Hizmet Satın Aldıkları Mükelleflerin Faal Olup Olmadıklarını Sorgulayabilecek

Şirketler alım-satım yapmak veya faaliyetlerini sürdürmek amacıyla yaptıkları mal ve hizmet alımları nedeniyle 3- 4 yıl sonra Maliye tarafından sorgulanabilmekte, mal alımı yaptıkları mükelleflerin gayri faal oldukları gerekçesiyle cezalı düzeltme veya tarhiyatlarla karşı karşıya kalabilmektedirler. Bunun en büyük nedeni ise, Maliye’deki sorgulama yetki ve imkanın, şirketlerde olmamasıdır. Şirketler, mal ve hizmet alım-satımı yaptıkları mükelleflerle ilgili olarak Maliye’deki kayıtlara ulaşamadıklarından, ileriki tarihlerde bu tür cezalı yaptırımlarla karşılaşmaktadırlar. Maliye Bakanlığı, bu konuda tarihi bir adım atarak, vergi mükellefiyetleri re’sen kapatılan mükelleflerin yani faal olmayan mükelleflerin listesini kamuoyu bilgisine açmış ve mükelleflerin bu konuda sorgulama yapmalarına olanak sağlamıştır. Bu sorgulama, internet vergi dairesi web sayfasında oluşturulan re’sen terk Modülü kullanılarak yapılabilecektir. Vergilendirme bakımından işi bırakma nasıl tanımlanıyor? Vergi Usul Kanunu’nun 161. maddesine göre işi bırakma, vergiye tabi olmayı gerektiren muamelelerin tamamen durdurulması ve sona erdirilmesini ifade etmektedir. Bir mükellefin işi bırakmış sayılabilmesi için, işi ile ilgili tedarik işlemlerini durdurmasının yanı sıra, işletmede bulunan mal stokları ile diğer döner varlık ve sabit değerlerinin de elden çıkarılması veya bu varlıkların işletme sahiplerince işletmeden çekilmiş olması gerekir. Gerçek kişi mükelleflerin mükellefiyet kayıtlarının sona ermesi, mükellefin kendi isteği ile işini terk ederek durumu vergi dairesine bildirmesi, mükellefin ölümü, gaiplik kararı, belli bir ticaret, sanat ve meslek icrasından sürekli mahrumiyet gibi hallerde mümkün olmaktadır. Ticaret şirketleri açısından mükellefiyetin sona erdirilmesi ise, tasfiye ve iflas hallerine inhisar ettirilmiştir. Vergi mükellefiyetinin re’sen kapatılması ne anlama geliyor? Gerçek ve tüzel kişi mükelleflerin mükellefiyet kayıtlarının sona erdirilmesinde genel kural yukarıda belirtilenler olmakla birlikte, faaliyetlerini uzun süreden beri bırakmış, ortakları dağılmış, ortaklığın feshine ve tasfiyesine tevessül edilmemiş, sorumlu ve muhatap tutulacak kanuni temsilci veya tasfiye memuru da bulunmayan, işlerini tamamen terk ettiği belirlenen ve vergiye tabi bir faaliyeti de tespit edilmeyen mükelleflerin, işi bıraktıklarını vergi dairesine bildirmemiş olmaları nedeniyle, beyanname vermedikleri dönemlere ilişkin matrahlarının re’sen takdiri yoluna gidilmesi, mükellefleri tamamen fiktif vergi tahakkukları ve kesilen cezalarla karşı karşıya bırakmaktadır. Bu durum, Maliye Bakanlığı vergi tahakkuk ve tahsilatlarını da etkilemektedir. Vergi Usul Kanunu’nun 160. maddesi 5228 sayılı Kanun’la, işini tamamen terk eden ve vergiye tabi bir faaliyeti tespit edilemeyen mükellefler hakkında, sadece işi bırakma keyfiyetinin vergi dairesine bildirilmemiş olması nedeniyle gereksiz tarhiyatlar yapılmasının ve ihtilaflar yaratılmasının ortaya çıkardığı sakıncaları gidermek ve münhasıran sahte belge düzenlemek amacıyla mükellefiyet tesis ettirenlerin mükellefiyet kayıtlarının terkini suretiyle idarenin ve diğer mükelleflerin mağduriyetini önlemek amacına yönelik olarak yeniden düzenlenmiştir. Bu şekilde, belirli şartları taşıyan mükelleflerin mükellefiyet kayıtlarının vergi dairesince re’sen silinmesi (terkin edilmesi) imkanı getirilmiştir. Buna göre, vergi dairelerince re’sen mükellefiyet kaydının silinmesi olayı; • İşi bırakma bildiriminde bulunmayan bir mükellefin işi bıraktığının tespit edilmesi veya yapılan araştırma ve yoklamalar sonucunda bilinen adreslerinde bulunamaması ve başka bir adreste faaliyetine devam ettiğine dair bilgi edinilememesi, • Başkaca bir ticari, zirai ve mesleki faaliyeti olmadığı halde, münhasıran sahte belge düzenlemek amacıyla mükellefiyet tesis ettirdiğinin vergi incelemesine yetkili olanlarca düzenlenen rapor ile tespit edilmesi ve mükellefiyet kaydının devamına gerek görülmediğinin raporda belirtilmesi, hallerinde söz konusu olabilmektedir. Vergi mükellefiyeti Re’sen nasıl kapatılıyor, ne gibi tespitler yapılması gerekiyor? İşini terk eden ancak bu durumu vergi dairesine bildirmeyen ve mükellefiyet dosyasında işine devam ettiğine dair herhangi bir bilgi bulunmayan mükellefl erin mükellefiyet kayıtlarının silinebilmesi için, vergi dairelerince aşağıdaki araştırmaların yapılması gerekmektedir: Birbirini izleyen iki döneme ait KDV beyannamesini vermeyenlerin işyeri ve ikametgah adreslerinde, ayrıca tüzel kişi mükellefl erin kanuni temsilcilerinin ikametgah adreslerinde, katma değer vergisi beyannamesi verilmeyen son dönemi izleyen ay içerisinde gerekli yoklama işlemleri yapılarak, ilgililerin işlerini ne zaman terk ettikleri, işyerinin yoklama tarihindeki durumu, işyerinde başkaları faaliyet gösteriyorsa hangi tarihten itibaren orada faaliyet gösterdikleri, mükellefin mesleği ile ilgili teşekkül, birlik veya oda kayıtlarında yer alan bilgiler ile işyeri ve ikametgah adreslerinin bulunduğu yer muhtarlık kayıtları araştırılarak, adres değişikliği yapılıp yapılmadığı hususları tespit edilecektir. Bu araştırma ve yoklamaların tamamlanmasını takip eden otuz gün içinde mükellefin bilinen adreslerinde, dosyadan sorumlu servis şefinin de katıldığı ikinci bir yoklama yapılarak, ilgilinin bilinen adreslerinde bulunamadığını teyit eden bir yoklama fişi tanzim edilecektir. Yapılacak araştırma ve yoklamalar sonucunda, işini terk ettiği tespit edilen, bilinen adreslerinde bulunamayan ve başka bir adreste faaliyetine devam ettiğine dair bilgi edinilemeyen mükellefl erin mükellefiyet kayıtları, ilk yoklamanın yapıldığı tarihten itibaren terkin edilecektir. Vergi inceleme elemanlarınca yapılan incelemeler sonucunda, işini terk ettiği tespit edilen, bilinen adreslerinde bulunamayan ve başka bir adreste faaliyete devam ettiğine dair bilgi edinilemeyen mükellefl erin mükellefiyet kayıtları, vergi inceleme elemanının bu hususları içeren raporuna istinaden;- tespit edilen terk, terk tarihi tespit edilememiş ise rapor düzenleme tarihi itibarıyla terkin edilecektir. Gerçekte herhangi bir ticari, zirai ve mesleki faaliyeti olmadığı halde, sadece sahte belge ticareti yapmak üzere, mükellefiyet tesis ettirdiği vergi inceleme raporuyla tespit edilen gerçek ve tüzel kişilerin vergi mükellefiyet kayıtları; bunların matrahlı yada matrahsız beyanname verip vermediğine bakılmaksızın vergi inceleme raporunda mükellefiyet kaydının devamına gerek görülmediğinin belirtilmiş olması şartı ile raporda belirtilen tarih itibarıyla terkin edilmektedir. Sonuç olarak; Maliye Bakanlığı mükellefl er açısından hayati derecede önemli bir konu hakkında olumlu bir adım atarak, internet vergi dairesi web sayfası üzerinden mükellefiyetleri re’sen kapatılan mükellefl erle ilgili sorgulama yapma imkanı getirmiştir. Bu şekilde hemen herkes artık mal ve hizmet alım veya satımı yaptığı kişi ya da şirketlerin faal olup olmadıklarını (Resen Terk Ettirilenler) sorgulayabilecektir. Kişisel görüşümüze göre, Maliye Bakanlığı’nın attığı bu adım olumlu olmakla beraber, yeterli değildir. Yapılacak bir düzenlemeyle şirketlerin, özel esaslar kapsamına alınan mükellefl er listesine erişimleri de sağlanmalıdır. Bu şekilde, mükellefl erin büyük bir sorunu da halledilmiş olacaktır.

Yılmaz Sezer

See Full Bio