Serbest Bölgelerde Asgari Geçim İndirimi Uygulaması

Serbest bölgeler, bulundukları ülkenin siyasi sınırları içinde yer alan fakat dış ticaret, vergi ve gümrük mevzuatı açısından gümrük hattı dışında sayılan bölgelerdir. Serbest bölgelerde yapılan sınaî ve ticari faaliyetlere, daha geniş kapsamlı muafiyet ve teşvikler sağlanmaktadır. Serbest bölgede faaliyet gösteren gerçek ve tüzel kişiler Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisinden %100 muaftırlar. Serbest bölgede istihdam edilen personelin ücretlerinden belirli şartların gerçekleşmesi halinde gelir vergisi kesintisi yapılmamakta, buna bağlı olarak da asgari geçim indirimi ile ilgili uygulamalar özellik arz etmektedir. Asgari geçim indirimine ilişkin yasal düzenleme Gelir Vergisi Kanunu 32. Maddesinde yapılmıştır. Söz konusu maddede “ücretin gerçek usulde vergilendirilmesinde asgari geçim indirimi uygulanır. Asgari geçim indirimi ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarının mükellefin kendisi için % 50’si, çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10’u, çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere, ilk iki çocuk için % 7,5 diğer çocuklar için % 5’idir. Gelirin kısmi döneme ait olması halinde ay kesirleri tam sayılmak suretiyle bu süreye isabet eden indirim tutarları esas alınır.” hükmü yer almaktadır. Serbest bölgeler konusunda düzenleme ise 3218 Sayılı Serbest Bölgeler Kanunu ile yapılmıştır.

Söz konusu kanunun geçici 3. Maddesinde “Avrupa Birliği’ne tam üyeliğin gerçekleştiği tarihi içeren yılın vergilendirme döneminin sonuna kadar serbest bölgede üretilen ürünlerin FOB bedelinin en az % 85’ini yurtdışına ihraç eden mükelleflerin istihdam ettikleri personele ödedikleri ücretler gelir vergisinden müstesnadır” denilmektedir. Serbest bölgelerde asgari geçim indirimi uygulaması ise, 1 seri numaralı Serbest Bölgeler Kanunu Genel Tebliğinde yapılmıştır. Söz konusu düzenleme ile serbest bölgelerdeki ücret istisnasının tecil edilen verginin terkin edilmesi şeklinde uygulanacağı belirtilmiştir. Ayrıca istisna uygulamasında asgari geçim indirimi mahsup edilerek kalan tutarın tecile konu edileceği de vurgulanmıştır. Yani söz konusu düzenleme ile istisna uygulamasında asgari geçim indirimine ilişkin tutarın tecil – terkin uygulamasına konu edilmeyeceği net bir şekilde belirtilmiştir. Yapılan bu düzenlemelerin değerlendirilmesinden de anlaşılacağı üzere, serbest bölge sınırları içerisinde üretim yapan ve yaptığı üretimim % 85 ini (FOB bedelin) ihraç eden firmanın istihdam ettiği personel için ödediği ücretler gelir vergisinden müstesnadır. Ancak ücretlerin gelir vergisinden müstesna olması asgari geçim indirimi uygulamasına engel teşkil etmemektedir. Yani bu bölgelerde çalışan personelin ücretleri belirli şartların gerçekleşmesi halinde gelir vergisi kesintinden müstesna tutulmuştur, ancak ücretin gelir vergisinden müstesna olması halinde de asgari geçim indirimi uygulanacaktır.

Yılmaz Sezer

See Full Bio