Turist Rehberliği Mesleği Nedir Ve Nasıl Vergilendirilir?

Ülkemizin bir turizm ülkesi olma yolunda kararlı olarak hızla ilerlemesi, bu sektörde belirli tanım ve ilkelerin yeniden belirlenmesi ve sınırlarının çizilmesi ihtiyacını doğurmuştur. Bu amaçla ilk olarak 7/6/2012 tarih ve 6326 sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanunu düzenlenmiş olup, bu kanun ile turist rehberliği mesleğine kabule, mesleğin icrasına ve turist rehberliği meslek kuruluşlarının kuruluş ve işleyişine, Kültür ve Turizm Bakanlığının mesleğe ilişkin görev ve yetkilerine, Bakanlık ile meslek kuruluşları arasındaki işbirliğine ve meslek kuruluşlarının Bakanlıkça denetlenmesine ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir. Bu Kanuna istinaden 26/12/2014 tarih ve 29217 sayılı Resmî Gazete’de Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliği yayımlanmıştır. Turist rehberlerinin hak ve yükümlülükleri 6326 sayılı Kanun ile düzenlenmiş olup söz konusu Kanuna dayanılarak yayımlanan Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliğinde meslek odalarının ve Turist Rehberleri Birliğinin (TUREB) kuruluşu ile mesleğin icrasına ve meslek kuruluşlarının denetlenmesine ilişkin usul ve esaslara yer verilmiştir. Söz konusu Yönetmeliğin “Tanımlar” başlıklı 3. maddesinde turist rehberliği ikiye ayrılarak “eylemli rehberler” ve “eylemsiz rehberler” olarak ayrı ayrı tanımlanmıştır. Buna göre “eylemli turist rehberi”, çalışma kartı sahibi olup fiilen turist rehberliği hizmeti sunma hak ve yetkisine sahip turist rehberlerini; “eylemsiz turist rehberi” ise, ruhsatname sahibi olup çalışma kartı olmayan turist rehberlerini ifade etmektedir. Bu defa dün (19.11.2015 Tarih ve 29537 Sayılı Resmi Gazetede) yayınlanan 289 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği turist rehberlerinin vergilendirilmesine ilişkin esaslar belirlenmiştir. Mevcut düzenlemelerde turist rehberleri eylemli ve eylemsiz olmak üzere iki grupta değerlendirildiği için vergilendirilmelerinde de aynı usul benimsenmiştir. Biz de konunun anılan Tebliğ üzerinden incelenmesini aynı ayrımı esas alarak gerçekleştireceğiz. Eylemli Rehberler Fiilen turist rehberliği hizmeti sunma hak ve yetkisine sahip olup meslek odasına kaydolma, ruhsat ve çalışma kartı alma zorunluluğu bulunanlar eylemli rehber olarak adlandırılır. Gelir Vergisi Kanununun 66. maddesinin 2. fıkrasının (5) numaralı bendinin parantez içi hükmüne göre, Vergi Usul Kanununun 155. maddesinde yer alan serbest meslek erbabında işe başlama belirtilerinden en az ikisini taşımayan rehberlerin bu faaliyetlerine ilişkin kazançları gelir vergisinden muaf bulunmaktadır. Eylemli olarak turist rehberliği mesleğini fiilen yapanların; a) Mesleğin kabul koşullarını taşımaları halinde Kültür ve Turizm Bakanlığından “ruhsatname” almaları, b) Turist rehberliği faaliyeti ile ilgili olarak mesleki odalara kaydolmaları, c) Kendilerine, TUREB tarafından basılan ve kayıtlı oldukları oda tarafından mesleği fiilen icra edebileceklerine ilişkin olarak “çalışma kartı” verilmesi, ç) TUREB’in resmi internet sitesinde, kimlik bilgileri ile ülkesel veya bölgesel turist rehberliği, bölgesel turist rehberi ise çalışabileceği bölge veya bölgeler, yabancı dilleri, eylemli veya eylemsiz olduğuna ilişkin bilgilerinin yayınlanması, d) Devamlı olarak rehberlik faaliyetinde bulunduğunu gösteren kartvizit, broşür veya el ilanları dağıtması, internet sitesi veya yayın organlarında reklamlarını yayınlaması ya da ilgili kişi ve kuruluşlarla internet yoluyla veya telefon aracılığıyla gerekli haberleşme koordinasyonunu sağlaması, dikkate alındığında Vergi Usul Kanununun 155. maddesinin 1. fıkrasının (2), (3) ve (4) numaralı bentlerinde yer alan şartlara haiz oldukları anlaşılmaktadır. Dolayısıyla, eylemli olarak turist rehberliği mesleğini fiilen yapanların, Gelir Vergisi Kanununun 66. maddesinin 2. fıkrasının (5) numaralı bendinde yer alan muafiyet hükümlerinden yararlanmaları mümkün bulunmamaktadır. Buna göre, eylemli turist rehberlerinden faaliyetlerini kendi nam ve hesabına mutat meslek olarak süreklilik arz edecek şekilde fiilen yaptıkları vergi dairelerince tespit edilenler, Gelir Vergisi Kanununun serbest meslek kazancının vergilendirilmesine ilişkin hükümleri çerçevesinde vergilendirmeye tabi tutulur. Turist rehberliği faaliyetini süreklilik arz etmeyecek şekilde yapanlar ise Gelir Vergisi Kanununun 82. maddesinin 1. fıkrasının (4) numaralı bendi kapsamında değerlendirilir. Öte yandan, Turist Rehberliği Meslek Kanunu ile bu Kanuna dayanılarak yayımlanan Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliği uyarınca eylemli turist rehberlerinin, aynı acenta ile birden fazla “rehber-acente hizmet sözleşmesi” yapmaları elde ettikleri gelirin serbest meslek kazancı olma vasfını değiştirmemektedir. Diğer taraftan, eylemli olarak rehberlik hizmeti veren turist rehberlerinin Gelir Vergisi Kanununun 61. maddesinde tanımlanan ücretin tüm unsurlarını taşıyacak şekilde bir hizmet sözleşmesine dayalı olarak faaliyette bulunmaları halinde ise elde edilen gelir, ücret olarak değerlendirilecek olup bu kişilere yapılan ödemeler Gelir Vergisi Kanununun 61, 63, 94, 103 ve 104. maddeleri uyarınca vergilendirmeye tabi tutulur. Eylemsiz Rehberler Ruhsatname sahibi ve meslek odasına kayıtlı olmakla birlikte, çalışma kartı olmayan turist rehberleri eylemsiz rehber olarak tanımlandığından bu durumdaki turist rehberlerinin, Vergi Usul Kanununun 155. maddesinde yer alan serbest meslek erbabında işe başlamanın belirtilerinden sadece (4) numaralı bentte yazılı şartı taşıdıkları kabul edilir. Bu nedenle, bu kapsamdaki turist rehberlerinin, Gelir Vergisi Kanununun 66. maddesinin 1. fıkrasının (5) numaralı bendi uyarınca gelir vergisi muafiyetinden yararlanmaları mümkün bulunmaktadır. Gelir vergisi tevkifatı uygulaması açısından, serbest meslek kazancının devamlı veya arızi nitelikte ya da gelir vergisinden muaf olmasının herhangi bir önemi bulunmamaktadır. Bu nedenle, her ne şekilde olursa olsun rehberlik hizmeti veren turist rehberlerine yapılan serbest meslek ödemeleri üzerinden tevkifat yapmakla sorumlu olanlarca, Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesinin 1. fıkrasının (2) numaralı bendinin (b) alt bendi hükmüne göre %20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılması zorunludur. Diğer taraftan, ödemenin net tutar olarak belirlendiği durumlarda, tevkifat Gelir Vergisi Kanununun 96. maddesinin 2. fıkrası kapsamında gayri safi tutar üzerinden yapılır. Vergi Usul Kanununun 236. maddesinde, serbest meslek erbabının, mesleki faaliyetine ilişkin her türlütahsilatı için iki nüsha serbest meslek makbuzu tanzim ederek bir nüshasını müşteriye vermek ve müşterinin de bu makbuzu istemek ve almak mecburiyetinde olduğu hüküm altına alınmıştır. Buna göre, eylemli turist rehberlerinin serbest meslek faaliyetleri nedeniyle, kendilerine yapılacak ödemeler karşılığında serbest meslek makbuzu düzenlemeleri ve diğer vergisel yükümlülüklerini yerine getirmeleri zorunludur. Öte yandan, turist rehberleri söz konusu rehberlik faaliyetini arızi olarak yapmaları veya muafiyet kapsamında bulunmaları halinde, serbest meslek makbuzu düzenleyememektedir. Bu durumda faaliyete ilişkin ödemenin, ödemeyi yapan gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri tarafından gider pusulası ile belgelendirilmesi ve turist rehberlerinin de gider pusulasını saklaması zorunludur. Söz konusu tebliğ ile turist rehberlerinin tanım, çalışma usul ve esasları ile vergilendirilmesine ilişkin usul ve esaslar net bir şekilde ortaya koyulmuş olup bu konudaki teredütler ortadan kaldırılmıştır. Bu şekilde turist rehberliğinin kurumsal yapısı tamamlanmış olup, turizm ülkesi olma yolundaki yapısal değişikliklerden bir tanesi daha gerçekleştirilmiştir.

Yorum Yapın